Pompeii

Pompeii (Italiaans: Pompei) is een gemeente en een Romeinse stad in de Italiaanse provincie Napels (regio Campanië) en telt 25.726 inwoners (31 december 2004). De oppervlakte bedraagt 12,4 km², de bevolkingsdichtheid is 2146 inwoners per km².
Pompeii was ook de naam van een provinciestad met ongeveer 20.000 inwoners die bestond van de 7e eeuw voor Christus tot in de eerste eeuw na Christus. Osken, Samnieten, Grieken, Etrusken en Romeinen lieten er allemaal hun sporen achter. Pompeii, dat in 62 n.Chr. al door een aardbeving was getroffen, werd in 79 bedekt door as als gevolg van een uitbarsting van de Vesuvius. Het is daardoor een van de best bewaarde Romeinse steden geworden.
Nadat de eerste overblijfselen al aan het eind van de zestiende eeuw werden ontdekt, worden al sinds de 18e eeuw archeologische opgravingen verricht. Sindsdien zijn grote delen van de stad blootgelegd en geeft de plaats een goed geconserveerd beeld van het Romeinse dagelijks leven. Pompeii staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO en is een belangrijke toeristenattractie die jaarlijks zo'n 2,5 miljoen bezoekers trekt.
De huizen in Pompeii waren voor het grootste deel typisch Italische atriumhuizen. Het atrium vormde het centrale gedeelte in dit huis. In het verlengde van het atrium lag meestal een binnentuin in de vorm van een peristylium, een onderdeel dat uit de Hellenistische bouwkunst was overgenomen. Rond atrium en peristylium lagen de verschillende woon- en werkvertrekken. De huizen hadden doorgaans ook een bovenverdieping, maar daar is zelden nog iets van bewaard. Veel huizen waren verbonden met een werkplaats. Vaak was er een winkel of een bar op de begane grond aan de straatkant. De huizen waren rijk versierd met mozaïeken op de vloeren en fresco’s op de muren. De Romeinse muurschilderkunst wordt op grond van de vondsten in Pompeii ingedeeld in vier groepen, de zogenaamde vier Pompeiaanse stijlen. De oudste fresco’s, de eerste Pompeiaanse stijl, dateren van het einde van de Samnitische periode, terwijl de nieuwste, de vierde stijl, kort voor de uitbarsting van de Vesuvius in 79 zijn ontstaan. Van het meubilair in de huizen is zeer weinig bewaard, omdat hout het meest gebruikte materiaal was. Wel zijn bronzen ornamenten van bijvoorbeeld aanligbedden teruggevonden.
Van de vele huizen in Pompeii noemen we er hier slechts enkele. Tot de beroemdste behoort het Huis van de Faun, zo genoemd naar een bronzen beeldje van een faun in het impluvium. Nadat het huis met een tweede peristylium was uitgebreid, vulde het een heel insula. In een vertrek aan het eerste peristylium lag het beroemde Alexandermozaïek (origineel in het Nationaal Archeologisch Museum te Napels, ter plekke ligt sinds 2006 een replica).

Het Huis van de Vettii behoorde aan de rijke handelaren Aulus Vettius Conviva en Aulus Vettius Restitutus. De schildering van Priapus in de vestibule lijkt te verwijzen naar het feit dat ze hun rijkdom te danken hadden aan de opbrengst van het land. Het huis heeft een mooi gerestaureerde peristyliumtuin, die voorzien was van allerlei fonteinen. Veel vertrekken zijn voorzien van beroemde fresco’s met mythologische onderwerpen. Het Huis van Loreius Tiburtinus is een soort villa binnen de stadsmuren met een opvallend grote tuin. De eigenaar was priester van Isis. Hij had een tuin op twee niveaus met een mooie loggia en een waterkanaal. Daarmee kon op feestdagen ter ere van Isis de overstroming van de Nijl worden nagebootst.
Net buiten de stadsmuren zijn enkele villa’s teruggevonden, landbouwbedrijven met een luxueus woongedeelte. De beroemdste is de Villa dei Misteri, waarvan de eigenaar van de wijnbouw leefde. Het had onder andere ruimtes met wijnpersen. De villa is genoemd naar het triclinium met beroemde fresco’s waarop te zien is hoe een meisje wordt ingewijd in de mysteriën van Dionysus. MS, JC